Czy zespół jelita drażliwego jest groźny? Odpowiadamy na pytania

Zespół jelita drażliwego (IBS) to jedna z najczęściej występujących chorób układu pokarmowego, która choć nie zagraża bezpośrednio życiu, znacząco wpływa na jakość codziennego funkcjonowania. W artykule przyjrzymy się bliżej temu schorzeniu, jego objawom, przyczynom oraz metodom diagnostyki i leczenia, aby odpowiedzieć na pytanie, czy IBS jest groźny i jak można sobie z nim radzić.

Co to jest zespół jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) to przewlekła choroba o charakterze czynnościowym, która nie jest związana z poważnymi zmianami organicznymi w organizmie. IBS objawia się zaburzeniami pracy jelit, w tym biegunkami, zaparciami, bólem brzucha oraz wzdęciami. Schorzenie to często określane jest jako nerwica jelit lub jelito spastyczne.

IBS dotyka zarówno jelita cienkiego, jak i grubego, a jego przyczyny są złożone i nie do końca poznane. Występuje często wśród osób prowadzących siedzący tryb życia, żyjących w stresie oraz nieprzestrzegających zasad zdrowej diety. Szacuje się, że na IBS cierpi nawet 30% populacji, a choroba ta dwukrotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?

Objawy IBS są różnorodne i mogą różnić się w zależności od osoby. Najbardziej charakterystyczne symptomy to:

• biegunki lub zaparcia, które mogą występować naprzemiennie,
• bóle brzucha, które często ustępują po wypróżnieniu,
• wzdęcia i uczucie pełności w brzuchu,
• uczucie niepełnego wypróżnienia,
• nadmierne oddawanie gazów,
• wymioty i zgaga.

Warto podkreślić, że objawy IBS mogą być nasilane przez stres oraz nieprawidłową dietę. Dodatkowo, wielu pacjentów z IBS doświadcza objawów pozajelitowych, takich jak bóle głowy, zmęczenie czy problemy z pęcherzem moczowym.

Jakie są różne typy IBS?

IBS można podzielić na cztery główne typy w zależności od dominujących objawów:

• IBS z dominującymi zaparciami,
• IBS z dominującą biegunką,
• IBS mieszany (naprzemienne biegunki i zaparcia),
• IBS nieokreślony (objawy nie pasują do żadnej z powyższych kategorii).

Określenie typu IBS jest istotne, ponieważ pozwala na dostosowanie odpowiedniego leczenia i diety do potrzeb pacjenta.

Jakie są przyczyny zespołu jelita drażliwego?

Choć przyczyny IBS nie zostały w pełni wyjaśnione, specjaliści wskazują na kilka czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju tej choroby. Wśród nich wyróżnia się:

• zaburzenia na osi mózgowo-jelitowej,
• nadwrażliwość trzewną,
• zaburzenia mikrobioty jelitowej (dysbioza),
• przewlekły stres i stany lękowe,
• czynniki genetyczne,
• przebyte infekcje żołądkowo-jelitowe,
• nieprawidłową dietę bogatą w tłuszcze i alkohol, a ubogą w błonnik.

Warto również wspomnieć, że IBS może być związany z innymi schorzeniami układu pokarmowego, takimi jak SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego), które charakteryzuje się podobnymi objawami, ale może prowadzić do poważniejszych powikłań zdrowotnych.

Jak zdiagnozować zespół jelita drażliwego?

Diagnoza IBS opiera się głównie na dokładnym wywiadzie lekarskim oraz analizie objawów zgłaszanych przez pacjenta. Lekarze korzystają z tzw. kryteriów rzymskich, które pozwalają zidentyfikować chorobę na podstawie występowania bólu brzucha przez co najmniej 12 tygodni w ciągu ostatniego roku oraz jego związku z wypróżnieniami lub zmianą konsystencji stolca.

W celu wykluczenia innych poważniejszych schorzeń, takich jak nowotwory czy choroby zapalne jelit, lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak:

• morfologia krwi i OB,
• badania kału na obecność krwi utajonej,
• USG jamy brzusznej,
• kolonoskopia (w przypadku osób po 45. roku życia lub z historią raka jelita grubego w rodzinie).

Dzięki odpowiedniej diagnostyce można wykluczyć inne choroby i potwierdzić rozpoznanie IBS.

Jak leczyć zespół jelita drażliwego?

Leczenie IBS skupia się na łagodzeniu objawów oraz poprawie jakości życia pacjenta. Choć całkowite wyleczenie choroby nie jest możliwe, istnieje wiele metod, które mogą pomóc w kontrolowaniu dolegliwości. Wśród najważniejszych z nich można wymienić:

• zmianę stylu życia, w tym regularną aktywność fizyczną,
• stosowanie diety eliminacyjnej, dostosowanej do rodzaju objawów,
• unikanie stresu i wprowadzenie technik relaksacyjnych,
• terapię farmakologiczną, w tym leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, probiotyki oraz środki przeciwdepresyjne w przypadku współistniejących zaburzeń nastroju.

Ważnym elementem terapii jest również edukacja pacjenta, aby mógł on lepiej zrozumieć swoją chorobę i nauczyć się radzić sobie z jej objawami.

Dieta na zespół jelita drażliwego

Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu IBS. Zaleca się unikanie produktów, które mogą nasilać objawy, takich jak:

• kapusta, cebula, czosnek i rośliny strączkowe,
• produkty bogate w tłuszcze i cukry,
• alkohol, herbata i mocna kawa,
• napoje gazowane.

Osoby z IBS powinny również unikać smażenia potraw oraz spożywać regularne, lekkostrawne posiłki. W przypadku zaparć warto włączyć do diety produkty bogate w błonnik, takie jak pełnoziarniste pieczywo, owoce i warzywa, a także zwiększyć spożycie wody.

Czy zespół jelita drażliwego jest groźny?

Zespół jelita drażliwego nie stanowi zagrożenia dla życia i nie prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych. Niemniej jednak, choroba ta może znacząco obniżyć jakość życia pacjenta, wpływając na jego samopoczucie, relacje społeczne oraz zdolność do pracy. Dlatego ważne jest, aby odpowiednio zdiagnozować i leczyć IBS, a także dostosować styl życia do indywidualnych potrzeb.

IBS nie jest chorobą zagrażającą życiu, ale może powodować znaczny dyskomfort i utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Dzięki odpowiedniemu podejściu terapeutycznemu, wielu pacjentów z IBS jest w stanie prowadzić normalne życie i kontrolować objawy choroby.

Co warto zapamietać?:

• IBS dotyka około 30% populacji, częściej występując u kobiet niż u mężczyzn (2:1).
• Najczęstsze objawy to: biegunki, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia oraz uczucie niepełnego wypróżnienia.
• IBS dzieli się na cztery typy: z dominującymi zaparciami, biegunką, typ mieszany oraz nieokreślony.
• Przyczyny IBS obejmują: zaburzenia na osi mózgowo-jelitowej, stres, dysbiozę oraz nieprawidłową dietę.
• Leczenie IBS polega na zmianie stylu życia, diecie eliminacyjnej, technikach relaksacyjnych oraz farmakoterapii.