Czy endometrioza jest groźna? Odpowiedzi na najważniejsze pytania

Endometrioza to choroba, która dotyka miliony kobiet na całym świecie, jednak jej charakter i konsekwencje wciąż bywają niedoceniane. Często mylona z typowymi dolegliwościami menstruacyjnymi, potrafi znacząco obniżyć jakość życia, a w skrajnych przypadkach prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. W tym artykule odpowiemy na najważniejsze pytania dotyczące endometriozy, jej diagnozy, leczenia oraz wpływu na codzienne życie.

Czym jest endometrioza?

Endometrioza to przewlekła choroba, w której komórki błony śluzowej macicy (endometrium) lokalizują się poza jamą macicy. Znajdować się mogą w jajnikach, jajowodach, otrzewnej, a nawet w bardziej nietypowych miejscach, takich jak płuca czy układ moczowy. Komórki te reagują na zmiany hormonalne zachodzące w trakcie cyklu menstruacyjnego, co prowadzi do ich namnażania, krwawienia i stanu zapalnego.

Według danych, endometrioza dotyka od 7 do 15% kobiet w wieku rozrodczym. Co więcej, u kobiet leczonych z powodu niepłodności odsetek ten może wynosić nawet 40-50%. Choroba ta nie jest rakiem, jednak jej agresywny przebieg i możliwość zajęcia wielu narządów sprawiają, że wymaga ona kompleksowego leczenia i monitorowania.

Jakie są objawy endometriozy?

Objawy endometriozy są różnorodne i zależą od miejsca, w którym znajdują się ogniska choroby. Najczęściej zgłaszane dolegliwości to:

• silne bóle menstruacyjne, które nie ustępują po zastosowaniu typowych środków przeciwbólowych,
• bóle w obrębie miednicy, promieniujące do dolnej części pleców,
• dyskomfort i ból podczas stosunku seksualnego,
• problemy z oddawaniem moczu, takie jak częstomocz czy uczucie parcia na pęcherz,
• dolegliwości jelitowe, w tym zaparcia, biegunki oraz bolesne wypróżnienia,
• obfite i nieregularne krwawienia miesiączkowe,
• przewlekłe zmęczenie oraz wahania nastroju.

W niektórych przypadkach endometrioza może przebiegać bezobjawowo, co utrudnia jej wczesne wykrycie. Często diagnoza stawiana jest dopiero wtedy, gdy kobieta zgłasza trudności z zajściem w ciążę.

Objawy psychiczne

Endometrioza nie wpływa jedynie na ciało, ale również na psychikę. Kobiety zmagające się z tą chorobą często doświadczają depresji, lęków oraz obniżonego poczucia własnej wartości. Przewlekły ból i problemy z płodnością mogą prowadzić do trudności w relacjach z partnerem oraz izolacji społecznej.

Nietypowe objawy

W rzadkich przypadkach endometrioza może objawiać się w nietypowy sposób, na przykład bólem barku spowodowanym naciekami w obrębie przepony. Zdarzają się również przypadki ognisk endometriozy w oku, co prowadzi do zaburzeń widzenia i krwawienia.

Jak diagnozować endometriozę?

Proces diagnostyczny endometriozy bywa długotrwały i wymagający. Średni czas od pojawienia się pierwszych objawów do postawienia diagnozy wynosi od 8 do 12 lat. Kluczowe znaczenie ma tu dokładny wywiad lekarski oraz badanie ginekologiczne. W diagnostyce wykorzystuje się również:

• USG dopochwowe i transrektalne – pozwalają one na wykrycie torbieli endometrialnych oraz innych zmian,
• tomografię komputerową i rezonans magnetyczny – w celu dokładniejszej oceny rozległości zmian,
• laparoskopię – umożliwia bezpośrednie obejrzenie jamy brzusznej i pobranie próbek do badania histopatologicznego.

Warto zaznaczyć, że badania krwi, takie jak oznaczenie markera CA-125, mają ograniczoną wartość diagnostyczną i są stosowane głównie w celu wykluczenia innych schorzeń.

Stopnie zaawansowania choroby

Endometrioza dzielona jest na cztery stopnie zaawansowania:

• Stopień I – zmiany minimalne, drobne ogniska endometriozy,
• Stopień II – zmiany łagodne, większe ogniska i drobne zrosty,
• Stopień III – zmiany umiarkowane, liczne zrosty w obrębie narządów miednicy,
• Stopień IV – zmiany ciężkie, rozległe zrosty i deformacje narządów.

Jak leczyć endometriozę?

Leczenie endometriozy jest indywidualnie dostosowywane do potrzeb pacjentki. Główne metody terapeutyczne to:

Leczenie farmakologiczne

Farmakoterapia opiera się głównie na stosowaniu leków hormonalnych, które mają na celu zahamowanie aktywności endometrium. Wykorzystywane są:

• dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne,
• pochodne progesteronu,
• leki blokujące syntezę estrogenów.

W przypadku silnych dolegliwości bólowych stosuje się również środki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Leczenie chirurgiczne

Jeśli farmakoterapia nie przynosi efektów, konieczne może być leczenie operacyjne. Najczęściej stosowaną metodą jest laparoskopia, która pozwala na usunięcie ognisk endometriozy oraz zrostów. W skrajnych przypadkach, gdy pacjentka nie planuje potomstwa, możliwe jest usunięcie macicy i jajników.

Dieta wspomagająca leczenie

Odpowiednia dieta może wspierać leczenie endometriozy, łagodząc objawy i ograniczając stany zapalne. Zaleca się spożywanie:

• ryb morskich bogatych w kwasy omega-3,
• świeżych warzyw i owoców,
• produktów pełnoziarnistych,
• orzechów i nasion,
• oliwy z oliwek.

Jednocześnie warto ograniczyć spożycie czerwonego mięsa, cukru, alkoholu oraz przetworzonych produktów spożywczych.

Jak endometrioza wpływa na płodność?

Endometrioza jest jedną z głównych przyczyn niepłodności u kobiet. Przewlekły stan zapalny i zrosty mogą prowadzić do uszkodzenia jajowodów oraz obniżenia jakości komórek jajowych. Mimo to, wiele kobiet z endometriozą zachodzi w ciążę naturalnie. W przypadkach zaawansowanej choroby pomocne mogą być metody wspomaganego rozrodu, takie jak inseminacja czy zapłodnienie in vitro.

Czy endometrioza jest groźna?

Endometrioza nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia, jednak jej konsekwencje mogą być poważne. Nieleczona choroba prowadzi do przewlekłego bólu, problemów z płodnością, a w skrajnych przypadkach do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Kluczowe jest wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie, które pozwala na kontrolowanie objawów i poprawę jakości życia.

Co warto zapamietać?:

• Endometrioza dotyka 7-15% kobiet w wieku rozrodczym, a wśród kobiet z problemami z płodnością ten odsetek wzrasta do 40-50%.
• Objawy endometriozy obejmują silne bóle menstruacyjne, bóle miednicy, problemy z oddawaniem moczu oraz dolegliwości jelitowe.
• Średni czas diagnozy endometriozy wynosi od 8 do 12 lat, a kluczowe metody diagnostyczne to USG, tomografia komputerowa oraz laparoskopia.
• Leczenie endometriozy obejmuje farmakoterapię (leki hormonalne) oraz leczenie chirurgiczne, a dieta bogata w kwasy omega-3 i świeże warzywa może wspierać terapię.
• Endometrioza jest jedną z głównych przyczyn niepłodności, ale wiele kobiet z tą chorobą może zajść w ciążę naturalnie lub z pomocą metod wspomaganego rozrodu.